Opvang vluchtelingen buiten de EU en vergunninghouders

De gemeente Sint-Michielsgestel stopt met het proces om te komen tot een opvanglocatie voor vluchtelingen aan de Runweg in Berlicum. Het beoogde asielzoekerscentrum (AZC) met circa 300 opvangplekken gaat definitief niet door. Na maatschappelijke en politieke onrust is de inzet van het college van burgemeester en wethouders nu gericht op herstel, nazorg en het tegengaan van verdere polarisatie in de gemeenschap.

Welke stappen gaat het college zetten?

De komende periode gaat de aandacht vooral uit naar nazorg en verbinding in relatie tot de inwoners van Berlicum en de medewerkers binnen de eigen organisatie. Het gaat daarbij zowel om de verbinding tussen gemeente en inwoners als tussen inwoners en collega’s  onderling. Het college is hier al  intensief mee aan de slag en wil daar komende maanden op blijven inzetten. 

Na de periode waarin nazorg en verbinding centraal staan,  wil verantwoordelijk wethouder Geldens met de hele samenleving in contact komen over het brede onderwerp migratie. Dit contact is er vooral op gericht om zonder vooraf ingenomen standpunten of voornemens te horen hoe onze inwoners in de meest brede zin van het woord denken over de opvang van mensen die op de vlucht zijn. Doel is om op basis van deze contacten een nota samen te stellen die de gevoelens van de samenleving weergeeft. Het streven is om deze nota aan het eind van het jaar voor te leggen aan de gemeenteraad. Over de manier waarop we dit proces gaan inrichten denken we nog na. 

Wat vooraf ging

Regioplan en Spreidingswet

De afgelopen jaren is er een grote stroom vluchtelingen naar Nederland gekomen. Zowel uit Oekraïne als uit landen van buiten de Europese Unie. Over de opvang van die verschillende groepen vluchtelingen en over de huisvesting van statushouders die al weten dat ze in Nederland mogen blijven zijn met andere gemeenten in de regio afspraken gemaakt, die zijn vastgelegd in het Regioplan. De regiogemeenten hebben hun eigen opgaven (taakstellingen) opgeteld en vervolgens gekeken waar en hoe zij kunnen bijdragen.

Sint-Michielsgestel heeft daarbij de volgende afwegingen gemaakt:

  1. De gemeente heeft zelf geen geschikt vastgoed om snel grote aantallen Oekraïners onderdak te bieden.
  2. De mogelijkheid om extra vergunninghouders te huisvesten, zou zorgen voor nog langere wachtlijsten voor (sociale) huurwoningen. Dit vond het college onwenselijk.
  3. Omdat de gemeente geen eigen vastgoed beschikbaar heeft en geen extra druk wil leggen op de zeer beperkte beschikbaarheid van (sociale) huurwoningen heeft de gemeente ervoor gekozen om vluchtelingen van buiten de EU op te vangen.

Sinds 1 februari 2024 is de opvang van asielzoekers een wettelijke plicht geworden, die is geregeld in de Spreidingswet. De bevoegdheid om te beslissen over de plek van een locatie is wettelijk belegd bij het college van burgemeester en wethouders.  

Zoeken naar een locatie

De gemeente Sint-Michielsgestel is daarop in samenwerking met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) op zoek gegaan naar een geschikte locatie met 300 plekken. Die capaciteit hanteert het COA bij voorkeur om  240 tot 270 mensen op te kunnen opvangen. Deze locatie zou voor een periode van maximaal 10 jaar worden gebruikt en was bedoeld voor zowel vluchtelingen van buiten de Europese Unie als voor statushouders. In de praktijk zou het gaan om een mix van mannen, vrouwen en gezinnen. De verwachting is dat op 1 januari 2026 de helft van de mensen in een azc bestaat uit statushouders die al weten dat ze in Nederland mogen blijven, maar nog wachten op een woning.

In Berlicum kon het COA van een particuliere eigenaar aan de Runweg een perceel grond kopen dat groot genoeg was als locatie voor een azc met de bedoelde omvang. Vervolgens is de gemeente met het COA in gesprek gegaan over de randvoorwaarden waaronder zo’n opvang eventueel tot stand zou kunnen komen. Denk daarbij aan zaken als aantallen mensen, maximale duur van de opvang, veiligheid, zorg en dagbesteding. Die afspraken zijn vastgelegd in een concept-bestuursovereenkomst. Na het voorgenomen besluit van het college om akkoord te gaan met de concept-bestuursovereenkomst is deze voor wensen en bedenkingen naar de gemeenteraad gestuurd. De concept-overeenkomst was nog niet definitief. 
Deze concept-bestuursovereenkomst regelt niet de ruimtelijke procedure waarin bezwaar en beroep mogelijk is. Die procedure volgt pas na de totstandkoming van een definitieve overeenkomst. Zover is het echter nooit gekomen.

Besluit college

Na de onrust te hebben ervaren die ontstond in en rond Berlicum en na signalen van inwoners en politiek, heeft het college op 28 maart besloten het eerdere voorgenomen besluit te herroepen en het proces rond de komst van een azc naar Berlicum stop te zetten. Ook besloot het college de onderhandelingen met het COA te staken en zich primair te gaan richten op nazorg en depolarisatie.

Eerdere berichten over dit onderwerp: