Tender Zonneparken

Op 17 december 2020 is de Visie zonne- en windenergie door de gemeenteraad vastgesteld en is in een motie bepaald dat een tender voor 10 hectare zonneparken wordt opengesteld. Na evaluatie wordt door de raad een volgende tranche ter beschikking gesteld. De beoordeling van deze tender vindt plaats door een onafhankelijke commissie aan de hand van de hier genoemde criteria en weging. Op dit moment is er geen capaciteit voor de teruglevering van de opgewekte elektriciteit op het netwerk. Toch willen we initiatiefnemers uitnodigen om principe verzoeken voor zonneparken in te dienen, die op termijn aangesloten kunnen worden. Bekijk de raadsvergadering terug. 

Wil je een zonnepark in de gemeente Sint-Michielsgestel realiseren? Vanaf 1 december 2022 tot 1 februari 2023 kunnen initiatiefnemers principeverzoeken voor maximaal 10 hectare aan zonneparken indienen via gemeente@sint-michielsgestel.nl.

Ingediende initiatieven worden onder meer getoetst aan de 'zonneladder', het provinciale beleid voor zonneparken en de Visie zonne- en windenergie Sint-Michielsgestel voor zonneparken. De zonneladder moet voorkomen dat zonnepanelen op landbouw- en natuurgrond gelegd worden als dat niet nodig is. De zonneladder geeft aan dat er eerst gekeken moet worden naar de mogelijkheden voor zonnepanelen op daken (trede 1). Zon op dak is vergunningvrij en kunnen wij als gemeente nog niet reguleren, maar wel stimuleren. Vervolgens komen parken in met name gebieden waar verstedelijking afweegbaar is in aanmerking (trede 2). In de laatste plaats wordt gekeken naar de mogelijkheden voor zonneparken in de rest van het landelijk gebied (trede 3). Lees meer informatie over de zonneladder.

Sint-Michielsgestel neemt in eerste instantie alleen initiatieven uit trede 2 in behandeling. Als de beschikbare 10 hectare niet wordt benut of als de initiatieven uit trede 2 onvoldoende kwaliteit bezitten, komen de hoogst scorende initiatieven in trede 3 in aanmerking. 

Bij de beoordeling wordt getoetst op:

1. De borging van de ruimtelijke kwaliteit van het zonnepark.
2. Welke manier de omgeving participeert in het project. 
3. Toename van de biodiversiteit op en direct nabij de projectlocatie.
4. De maatschappelijke kosten voor inpassing op het elektriciteitsnetwerk.
5. Invulling van de waterbergingsfunctie in een gebied met een waterbergingsopgave.
6. Toename van de recreatieve en toeristische waarde.
    

Hieronder wordt de werkwijze van indienen toegelicht.

Stap 1: Initiatief indienen
Het indienen van een initiatief wordt beschouwd als een principeverzoek, waarover leges in rekening worden gebracht. Dit verzoek bevat minimaal:

• Een situatieschets met begrenzing en opstelling panelen, omvormers, gebouwen en landschapselementen.
• Technische gegevens (panelen, omvormers, montagesysteem, aansluiting op elektriciteitsnetwerk). Bij voorkeur semi-transparante bifaciale panelen zijn toegestaan om het bodemleven te stimuleren, bij voorkeur zonvolgend opgesteld;
• Concept-inrichtingsplan waarin verantwoord wordt: waarom de locatie geschikt is, hoe de omvang wordt ingepast binnen het landschap, hoe de maatschappelijke meerwaarde en meervoudig ruimtegebruik wordt vormgegeven.
• Concept-participatieplan: de beoogde proces- en financiële participatie. Hieruit moet duidelijk worden hoe invulling wordt gegeven uit het streven uit het Klimaatakkoord naar minimaal 50% lokaal eigenaarschap. Hierdoor moet de lokale gemeenschap zeggenschap kunnen krijgen in het zonnepark en moet in het plan omschreven zijn hoe dit juridisch geborgd wordt.  

Het is in deze fase nog niet noodzakelijk/wenselijk om al in contact te treden met omwonenden en andere belanghebbenden. We willen alleen een voorstel van de door jouw beoogde werkwijze.

Stap 2: Toetsing op ontvankelijkheid
Na indiening worden de ingediende initiatieven getoetst op ontvankelijkheid. Niet ontvankelijke initiatieven krijgen twee weken de tijd om hun initiatief aan te vullen. Als deze niet worden aangevuld binnen deze termijn, worden deze buiten behandeling gelaten en kunnen ze eventueel in een volgende ronde meedoen.

Stap 3: Inhoudelijke beoordeling
Hierna volgt de inhoudelijke beoordeling en wordt een advies gevraagd aan een onafhankelijk commissie zonneparken, die bestaat uit deskundigen uit diverse disciplines (landschap, ecologie, landbouwkundig, energietransitie, participatie). 

Stap 4: Voorkeursvolgorde initiatieven
Aan de hand van de inhoudelijke beoordeling en het advies van de commissie zonneparken wordt een voorkeursvolgorde ter besluitvorming voorgelegd aan het College. Uit dit besluit blijkt of initiatiefnemers een aanvraag in kunnen dienen voor een tijdelijke omgevingsvergunning met een looptijd van 15-25 jaar. Het advies van de commissie zal na besluitvorming bekend worden gemaakt. 

De voorkeursvolgorde en initiatieven uit de tender worden door het college in de vorm van een evaluatie voorgelegd aan de gemeenteraad. Op basis hiervan kan de gemeenteraad besluiten de omvang van een volgende tender te bepalen, de criteria en weging in een volgende tender aan te passen. Maar de gemeenteraad kan ook besluiten om meer initiatieven dan die 10 hectare uit de voorkeursvolgorde in aanmerking te laten komen voor de aanvraag van een omgevingsvergunning. Dit is mede afhankelijk van de kwaliteit van de verzoeken. 

Stap 5: Omgevingsdialoog en overeenkomst
De initiatiefnemers binnen de eerste 10 hectare uit de voorkeursvolgorde kunnen starten met een omgevingsdialoog. In het concept participatieplan dient concreet gemaakt te worden hoe deze dialoog met omwonenden en andere relevante partijen gevoerd wordt, zodat duidelijk is of er draagvlak in de omgeving aanwezig is. Ook moet inzichtelijk zijn hoe de exploitatie van het zonnepark wordt uitgevoerd en welke entiteit de projectorganisatie krijgt. Het streven uit het Klimaatakkoord naar minimaal 50% lokaal eigendom (en zeggenschap) is onderdeel van deze participatie.

Voorafgaand aan de verlening van de omgevingsvergunning dient een exploitatie- en planschadeovereenkomst tussen de gemeente en aanvrager worden gesloten, die in ieder geval het volgende bevat:

• exploitatie van het zonnepark (betrokken investeerders);
• realisatie en beheer van de landschappelijke inpassing;
• realisatie en beheer maatschappelijke meerwaarde;
• de proces- en financiële participatie, de mate van lokaal eigendom (minimaal 50%);
• de verwijdering van het zonnepark en het herstel van het oorspronkelijke gebruik;
• het verhalen van eventuele planschade bij de aanvrager en de vergoeding van gemeentelijke procedurekosten.
   

Stap 6: Aanvraag Omgevingsvergunning
De initiatiefnemers die een aanvraag kunnen indienen, moeten binnen 6 maanden na bekendmaking door het college de omgevingsdialoog starten en wanneer deze succesvol is een ontvankelijke aanvraag omgevingsvergunning indienen.
Deze aanvraag moet voorzien zijn van een ruimtelijke onderbouwing. Op dit moment worden door de netbeheerder geen transportindicaties afgegeven en is een aansluiting voor teruglevering aan het elektriciteitsnet naar verwachting pas na 2027 mogelijk. Hoewel vergunningverlening vóór 2025 moet plaatsvinden (overeenkomstig het Nationaal Programma RES), kan de vergunning dus pas na 2027 of later in werking treden. 

Stap 7: Beoordeling omgevingsvergunningaanvraag en verlening van de vergunning
In deze fase wordt de omgevingsvergunningaanvraag beoordeeld en de vergunning verleend. De criteria en weging voor die beoordeling worden in de bijlage genoemd. Ook wordt getoetst of de aanvraag overeenkomt met het ingediende initiatief. SDE++ subsidie kan alleen verkregen worden tot 2025 én als een transportindicatie voor teruglevering is afgegeven door de netbeheerder. Naar verwachting worden deze niet afgegeven, waardoor het initiatief zo nodig zonder teruglevering of SDE++ subsidie rendabel gemaakt moet worden. Dit kan bijvoorbeeld door teruglevering aan bestaande grootverbruik aansluitingen, maar de netbeheerder heeft een aansluitplicht en op de lange termijn moeten alle vergunde zonneparken aangesloten kunnen worden op het elektriciteitsnetwerk. Om een omgevingsvergunning voor een zonnepark te kunnen verlenen is de afgifte van een Verklaring Van Geen Bedenkingen (VVGB) door de gemeenteraad noodzakelijk.

Het indienen van een initiatief/plan tijdens de inschrijvingsperiode, beschouwen wij als het indienen van een principeverzoek voor een aanvraag die betrekking heeft op artikel 3.6a Wro, een wijzigingsplan voor het landelijk gebied. De leges hiervoor bedragen € 5.140,- in 2022. 

Voor meer informatie kun je contact opnemen met Rowin Israel. Hij is bereikbaar via r.israel@mijngemeentedichtbij.nl.

In het onderstaande schema zijn alle bovengenoemde stappen opgenomen:

In de Visie zonne- en windenergie Sint-Michielsgestel beschrijven we op welke manier we de ingediende initiatieven waarderen. Hierbij gaat het om stap 3 in de procedure: Inhoudelijke beoordeling. 
De Commissie zonneparken beoordeelt de ingediende plannen en komen op basis van een onderlinge weging van de scores per criterium tot een voorkeursvolgorde, die bekend wordt gemaakt aan de indieners. Hieronder geven we per voorwaarde (criterium) aan waar de commissie op let bij de beoordeling en hoe ze tot een onderlinge weging van de initiatieven komen. De criteria binnen dit afwegingskader worden genoemd in figuur 8 op bladzijde 26 van de Visie zonne- en windenergie Sint-Michielsgestel.

Van alle ontvankelijke initiatieven wordt op basis van de totale score op de verschillende criteria een voorkeursvolgorde door de commissie bepaald. Initiatieven uit trede 2 van de zonneladder (met name gelegen in gebieden die voor verstedelijking afweegbaar zijn) krijgen voorrang in de tender ten opzichte van initiatieven gelegen in de rest van het landelijk gebied (trede 3). Als de beschikbare 10 hectare niet wordt benut of als de initiatieven uit trede 2 onvoldoende kwaliteit bezitten, komen de hoogst scorende initiatieven in trede 3 in aanmerking.

1. De ruimtelijke kwaliteit moet zijn geborgd met een landschappelijk inpassingsplan

Verzoeken voor zonneparken die helemaal liggen in gebieden die de visie uitsluit, worden niet in behandeling genomen. Initiatieven moeten voldoen aan de gedragscode zon op land. Dit houdt onder andere in dat maximaal 75% van de percelen belegd mag zijn met bij voorkeur bifaciale zonnepanelen. De initiatiefnemer maakt duidelijk waarom het project op de betreffende locatie past en waarom dit een goede landschappelijke inpassing heeft. Bovendien maakt de initiatiefnemer duidelijk welke negatieve en positieve aspecten kleven aan het initiatief op de gekozen locatie.
De bij voorkeur semi-transparante bifaciale panelen moeten aaneengesloten liggen en rekening houden met de structuur van de kavels in het gebied en zijn bij voorkeur zonvolgend. De indiener moet motiveren in op welke wijze er sprake is van multifunctioneel ruimtegebruik (dubbelgebruik van functies). De mate waarin dit plaatsvindt wordt gewaardeerd.
In een gebied met een waterbergingsfunctie of elders in de groen blauwe mantel kan invulling gegeven worden aan dubbelgebruik van functies en invloed hebben op de score.
De indiener moet de inzet van landbouwkundig minder geschikte gronden inhoudelijk motiveren. Hoe minder die kwaliteit, hoe hoger de score. Als er sprake is van gronden in de groenblauwe mantel of grond met een waterbergingsopgave moeten de initiatiefnemers motiveren hoe in of nabij het zonnepark een bijdrage wordt geleverd aan landschap, ecologie of waterberging. 

De weging van dit criterium is maximaal 25% van de totale score.

2. De omgeving moet participeren in het project

Er wordt vanuit gegaan dat de maatschappelijke acceptatie groter is als de mogelijkheden voor participatie groter zijn. Het uitgangspunt is dat iedere inwoner van de gemeente Sint-Michielsgestel mee kan doen. Hoe meer mensen meedoen hoe hoger de score op dit onderdeel. Daarnaast moet er een substantieel bedrag van de opbrengst ten goede komen aan de gemeenschap. 

Bij de participatie maken we onderscheid in:

• Participatie vooraf.
  De initiatiefnemers moeten aangeven hoe de dialoog met de omgeving eruitziet. En verder hoe ze draagvlak willen bereiken voor het initiatief.
• Investeren in de omgeving.
  De participatie van het project in de omgeving, bijvoorbeeld door ofwel materiele participatie in de omgeving ofwel investeringen in de omgeving.
• Financiële participatie.
  De initiatiefnemers moeten motiveren hoe de omgeving (bijvoorbeeld omwonenden, inwoners gemeente of regio) financieel participeert. Daarbij gaan we uit van minimaal 50% lokaal eigenaarschap uit het Klimaatakkoord, zodat er lokaal ook zeggenschap is over de energieproductie. De financiële participatie is ook mogelijk in de vorm van een jaarlijkse storting in een duurzaamheids- of omgevingsfonds. Dat kan bijvoorbeeld een bedrag zijn per opgewekte megawattuur. De financiële participatie door bestaande energie coöperaties wordt hoger gewaardeerd dan de participatie door nog op te richten energie coöperaties. Hoe meer bestaande en lokale leden, hoe hoger de waardering. Wel staat het energie coöperaties vrij om project coöperaties op te richten voor initiatieven om risico’s te beperken.

De weging van dit criterium is maximaal 25% van de totale score.

3. De biodiversiteit op en direct nabij de projectlocatie moet toenemen

De indieners moeten de nul- en verwachte eindsituatie vermelden én hoe ze die eindsituatie willen bereiken. Gelet wordt op voorstellen in het plan om de biodiversiteit en ecologische versterking zo concreet mogelijk maken. Extra punten zijn te verdienen als de indieners kunnen aangeven hoe ze de populatieversterking om en op het terrein vergroten. Dat kan onder meer door rekening te houden met de plaats van en het soort omheining. Binnen de groen blauwe mantel moet de biodiversiteit bij ontwikkelingen sowieso toenemen en wordt dit criterium niet extra gewaardeerd. Voor nog om te vormen natuur is onder voorwaarden een bijdrage van het provinciaal Groen Ontwikkel Bedrijf (GOB) mogelijk als deze gedurende maximaal 15 jaar als zonnepark in gebruik is. Als dergelijke initiatieven worden ingediend, wordt aan het GOB gevraagd of die aan deze voorwaarden voldoen. Voldoen deze, dan scoren deze hoger op dit criterium.

De weging van dit criterium is maximaal 20% van de totale score.

4. De maatschappelijke kosten voor inpassing op het elektriciteitsnetwerk 

Hierbij kijkt de commissie naast de maatregelen genoemd in de visie ook naar de mogelijkheid om de aansluiting van meerdere zonneparken uit de voorkeursvolgorde te combineren, om kabels voor zon en wind (in de toekomst) te delen, om gebruik te maken van bestaande grootverbruik aansluitingen (eventueel via tijdelijke opslag) en om andere maatregelen waarmee de belasting van het elektriciteitsnetwerk wordt ontzien. De termijn waarop aangetoond kan worden dat de zonneparken in werking zullen zijn bepaalt mede de score. Als ze vóór 2025 in werking kunnen zijn, worden ze hoger gewaardeerd dan in werking vóór 2030.  

 De weging van dit criterium is 25% van de totale score

5. Invulling van de waterbergingsfunctie in een gebied met een waterbergingsopgave 

Deze criterium geldt voor parken die geheel of gedeeltelijk zijn gelegen in gebieden met een waterbergingsopgave. 

De score die hiervoor behaald wordt, wordt toegevoegd aan de score behaald onder criterium 1.

6. De recreatieve / toeristische waarde moet toenemen

We verzoeken de initiatiefnemers toe te lichten hoe het park een bijdrage levert aan de belevingswaarde. 

De weging van dit criterium is 5% van de totale score.